Q&A

Het antwoord op die vraag hangt af van de wensen: wilt u geïnformeerd worden, direct aan de slag voor een concreet project, of samen met collega’s uit de GWW de ontwikkeling verder brengen?

Op de pagina Meer kennis & informatie staat een overzicht van een aantal goed toegankelijke startpunten.

Om de Nederlandse klimaatdoelstellingen te halen, werkt het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) aan het verduurzamen van onze infrastructuur. Daarom gaan Rijkswaterstaat en ProRail projecten aan water, weg, spoor en vaarweg vanaf 2021 nadrukkelijker klimaatneutraal en circulair uitvragen met de ambitie om in 2030 klimaatneutraal en circulair te werken.

Om deze ambitie te realiseren, zetten we in op het aanbrengen van meer samenhang in bestaand beleid op het gebied van marktsamenwerking, duurzaam opdrachtgeverschap, innovatiebeleid en inkoopstrategie. Met roadmaps maken we concreter hoe we hier naar toe kunnen werken en te zien wat haalbaar en betaalbaar is. In de roadmaps worden daarom ook tussendoelen opgesteld die concreet worden in bijvoorbeeld contracteisen en gunningscriteria.  

Eind 2021 willen we weten hoe ver we als overheden kunnen komen als we duurzaamheid meer gaan belonen in de uitvragen. Daarnaast zijn we benieuwd naar de ambities die de marktpartijen zelf hebben, en hoe we dit terug kunnen zien in hun aanbod van bijvoorbeeld bouwmachines.

We hebben een toegankelijke versie van de Strategie klimaatneutrale en circulaire infraprojecten gemaakt waarmee u snel op de hoogte bent van deze strategie.

Strategie klimaatneutrale en circulaire infraprojecten

Voor elk transitiepad is er een roadmap. In totaal zijn er 5 roadmaps, dat zijn:

Wegverharding (Rijkswaterstaat)

Kunstwerken (Rijkswaterstaat en ProRail)

Spoor (ProRail)

Kustlijnzorg en vaargeulonderhoud (Rijkswaterstaat)

Weg-, Dijk- en Spoormaterieel (Rijkswaterstaat en ProRail)

De inhoud van het Klimaatakkoord vindt u op dit platform.

Klimaatakkoord

De ambitie om klimaatneutraal en circulair te werken in 2030 is een grote opgave. Het doel van de roadmaps is om per transitiepad samen met partijen de route te beschrijven naar klimaatneutraal en circulair werken in 2030.

Zo krijgen we beter zicht op wat verschillende partijen kunnen bijdragen en hoe snel we met elkaar dit doel kunnen halen en welke investeringen daarvoor nodig zijn. De roadmaps maken per transitiepad concreter hoe we hier samen naar toe kunnen werken:

• Zo worden de condities beschreven, zoals kennis en innovatie die nodig zijn om het einddoel te bereiken.
• Voor overheden geven de roadmaps inzicht in beleidsopties en maatregelen die nodig zijn om de ambitie te realiseren.
• Voor marktpartijen geven de roadmaps de richting en tempo aan van de transitie.

Vanuit de verantwoordelijkheid voor de rijksinfraprojecten nemen IenW, Rijkswaterstaat en ProRail samen het voortouw om roadmaps per transitiepad op te stellen. In totaal gaat het om 6 roadmaps die relevant zijn voor de rijksinfraprojecten. Medeoverheden, marktpartijen en kennisinstellingen worden nadrukkelijk uitgenodigd mee te doen.

De roadmaps zijn een belangrijk onderdeel van de Uitvoeringsagenda Duurzame Infra, die eind dit jaar wordt vastgesteld. Transitiepad Kustlijnzorg & vaargeulonderhoud en Transitiepad Weg-, Dijk- en Spoormaterieel worden vastgesteld binnen de Routekaart Schoon en Emissieloos Bouwen.

Samen met stakeholders ontwikkelen we voor elk transitiepad een roadmap waarin we de meest realistische route naar 2030 bepalen. Heeft u interesse om hierbij betrokken te zijn? Vul dan het aanmeldformulier in, dan nemen wij contact met u op.

Dat is niet precies te zeggen. Elk transitiepad richt een vervolgtraject in passend bij het eigen vraagstuk. In algemene zin moet u rekenen op drie à vier (online) bijeenkomsten van één tot enkele uren, en het vooraf verzamelen van input binnen uw eigen organisatie. Die input neemt u dan mee naar de bijeenkomst. Mogelijk is er ook tijd nodig voor inlezen en het geven van reacties.

Ja, het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) werkt samen met medeoverheden. Zo wordt er dit jaar samen met de medeoverheden en IenW toegewerkt naar de Uitvoeringsagenda Duurzame Infra. Dit is een afspraak uit het klimaatakkoord.

Onderdelen van de uitvoeringsagenda zijn bijvoorbeeld: samen werken aan roadmaps, afstemmen van het inkoopbeleid, en kennisuitwisseling. Medeoverheden kunnen zich aansluiten bij het traject voor het opstellen van roadmaps.

Organisaties kunnen op verschillende manieren meedoen. Aanmelden om mee te doen kan heel eenvoudig via de aanmeldpagina.

Als grote opdrachtgever van infraprojecten is het de ambitie van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) om in 2030 volledig klimaatneutraal en circulair te werken, met hoogwaardig hergebruik van alle materialen en halvering van het gebruik van primaire grondstoffen. Zo verminderen we ook de uitstoot van fijnstof en stikstof.

Concreet betekent dit dat grondstoffen efficiënt worden ingezet en hergebruikt, zonder schadelijke emissies naar het milieu. Voor zover er nieuwe grondstoffen nodig zijn, worden deze op duurzame wijze gewonnen en wordt verdere aantasting van de sociale en fysieke leefomgeving en de gezondheid voorkomen. Daarbij zijn de CO2-equivalenten netto nul.

De strategie stuurt op CO2-equivalenten en op circulair werken. Daarnaast wordt er ook gekeken naar de bijdragen aan fijnstof en stikstof. Om de voortgang van de ambitie om klimaatneutraal te meten, wordt gemonitord op CO2-equivalenten. De voortgang voor circulair werken wordt vooralsnog kwalitatief gemeten. Hier wordt de milieukostenindicator (MKI) voor gebruikt.

In de aanbestedingen van ProRail en Rijkswaterstaat wordt integraal gestuurd op duurzaamheid. ProRail en Rijkswaterstaat gebruiken hiervoor de MKI. Deze is opgebouwd uit 13 verschillende bouwstenen die informatie geven over de impact op het milieu.

Beide ambities zijn even belangrijk en moeten altijd in samenhang worden bekeken. Circulariteit en klimaatneutraliteit gaan op veel gebieden samen. Sommige keuzes die op de lange termijn duurzamer zijn wat betreft het beschermen van milieukwaliteit, materiaalvoorraden en waarde, zorgen op de korte termijn juist voor een hoge(re) uitstoot dan voor een reguliere oplossing.

Denk hierbij aan het ontwerpen van een brug die modulair kan worden toegepast van duurzaam materiaal en gedurende een langere periode te gebruiken is, versus een brug die voor een gelimiteerde periode wordt ontworpen. Het is daarom belangrijk om altijd te kijken naar het gebied waar het project plaatsvindt.

Er wordt één op één samengewerkt tussen de routekaart SEB en de transitiepaden Kustlijnzorg & vaargeulonderhoud en Bouwplaats & bouwlogistiek van de strategie Klimaatneutrale en circulaire infrastructuur (KCI).

Wel kijkt SEB breder dan infraprojecten alleen. Zo worden er ook transitiepaden opgesteld voor utiliteitsbouw, en woningbouw. De routekaart SEB geldt bouwbreed, dus zowel voor de Grond-, Weg-  Waterbouw en Spoor (GWW) als Burgerlijke en Utiliteitsbouw.

De strategie KCI kijkt weer breder dan ‘materieel en bouwlogistiek’ alleen, en richt zich ook op circulair werken en emissies door materiaalgebruik.

Routekaart SEB

Zeker. Een aantal transitiepaden kijkt nadrukkelijk ook naar het meenemen van circulaire ontwerpprincipes in de uitwerking van de actiesporen inkoop en techniek.

Een aantal acties en maatregelen die onderdeel zijn van de roadmaps lopen al. Bijvoorbeeld de zwaardere sturing op milieukosten in aanbestedingen.

De ambitie is om klimaatneutraal te werken in 2030. Met de onderdelen reductiepad en ingroeipad geven we weer hoe de verduurzaming in de tijd gepland wordt en wat daarvan het effect is op de emissiereductie. We zoeken uiteraard naar het optimale scenario dat snel genoeg gaat en tegelijk binnen de financiële randvoorwaarden gerealiseerd kan worden.

Zie voor informatie over het reductiepad en ingroeipad de vraag ‘Uit welke onderdelen bestaan de roadmaps?’.

De roadmaps bestaan grofweg uit de volgende 4 onderdelen:

• de stip op de horizon (Beschrijving transitiepad en op welke doelen wordt gestuurd)
• het reductiepad (Overzicht beoogde effecten, de duurzaamheidswinst incl. financiële scenario’s)
• het ingroeipad (Overzicht beschikbaarheid reductiestrategieën/maatregelen, hoe is de duurzaamheidswinst te bereiken? Wanneer moet er aan welke standaard/eis voldaan worden?)
• de actieagenda (welke acties zijn wanneer nodig op het gebied van governance, contractering, techniek en financiering?)

Met emissieloos bouwen wordt bedoeld: bouwplaatsen en bouwtransport zonder uitstoot van schadelijke stoffen zoals CO2, NOx en fijnstof. Concreet gaat het hier om het emissievrij maken van mobiel en varend materieel, bijvoorbeeld door de inzet van elektrisch materieel.