Dijkherstel van de Waalbandijk even ten noorden van Heesselt

Waterschappen

Waterschappen zorgen voor veilig, voldoende en schoon water. Tegelijkertijd dragen we actief bij aan maatschappelijke uitdagingen, zoals omgaan met en het voorkomen van klimaatverandering en de transitie naar een circulaire economie. Om ook in de toekomst een robuust en klimaatbestendig watersysteem te waarborgen, nemen we onze verantwoordelijkheid en zetten we in op verduurzaming.

Waarom waterschappen hun infrastructuur verduurzamen

Nederland staat voor grote opgaven. Zoals klimaatverandering en waterbeheer, de energietransitie, de overgang naar een circulaire economie en een inclusieve arbeidsmarkt.

Stuk voor stuk grote en wezenlijke vraagstukken die om slimme, duurzame oplossingen vragen. Als waterschappen willen we bijdragen door onze eigen infrastructuur – denk aan dijken, gemalen en zuiveringsinstallaties – toekomstbestendig te maken. Dit is niet alleen noodzakelijk om onze taken goed uit te voeren, maar ook om stijgende kosten en materiaal-schaarste het hoofd te bieden.

De gezamenlijke ambities van de waterschappen zijn helder: in 2030 moeten alle nieuwe waterschapsprojecten klimaatneutraal en circulair zijn. Daarbij staat het verminderen van emissies en de (milieu)impact van de gebruikte materialen voorop.

Hoe waterschappen hun infrastructuur verduurzamen

In 2023 zijn de waterschappen gestart met het KCAO-traject om hun duurzaamheidsambities om te zetten in concrete handelingsperspectieven voor waterschapswerken. Tijdens dit leer- en ontwikkeltraject werkten ruim 100 waterschapscollega’s samen met ingenieursbureaus aan de vertaling van landelijke duurzaamheidsdoelen naar concrete maatregelen en oplossingsrichtingen.

Dit heeft geleid tot de oplevering van concrete producten, waarmee de volgende stap kan worden gezet richting klimaatneutraal en circulair assetmanagement. De focus ligt op de belangrijkste objecten binnen de waterschappen:

Waterkeringen
Rioolwaterzuiveringen
Gemalen
Oeverconstructies
Transportleidingen

In 2024 is vervolg gegeven aan het KCAO-traject met het ‘Leernetwerk KCAO’. Dit netwerk bestaat uit de volgende vier leerkringen:

Binnen de leerkringen worden cases gebruikt om de ambities voor Klimaat en Circulaire economie zo concreet mogelijk te maken in het assetmanagement en projectopdrachten.

Het doel van het KCAO-traject is om waterschappers en de partijen waarmee zij samenwerken overzicht en duidelijkheid te geven over hoe je assetmanagement en opdrachtgeverschap het best op een klimaatneutrale en circulaire manier uitvoert. Dat maakt duurzaam werken in de praktijk duidelijker en eenvoudiger.

KCAO producten

Het leernetwerk KCAO heeft de volgende producten opgeleverd:

Het ‘Doelenschema Klimaatneutraal en Circulair Opdrachtgeverschap’ die waterschappen in staat stelt duurzaamheid en circulariteit mee te nemen in interne projectopdrachten;
De poster ‘Duurzaam Assetmanagement’ die beschrijft hoe je ambities voor klimaat en circulaire economie stapsgewijs meeneemt binnen het assetmanagement van de waterschappen;
De ‘Starter-Kit Materialenpaspoort’ die als standaard materialenpaspoort dient voor de waterschappen. Het biedt een gestructureerde aanpak voor waterschappen om te beginnen met het gebruik van een materialenpaspoort. Deze Starter-Kit bestaat uit vier onderdelen:
1. Eindrapportage dat het proces en de producten van de Starter-Kit beschrijft;
2. Een Processchema dat de plek in de organisatie en de toepassingen van het materialenpaspoort weergeeft en kan helpen bij de implementatie van het materialenpaspoort in het waterschap;
3. Een Roadmap die laat zien hoe het materialenpaspoort kan bijdragen aan verschillende doelen en ambities van waterschappen;
4. Diverse producten en templates voor waterschappen om aan de slag te gaan met het materialenpaspoort. Deze omvatten: Informatie Leveringsspecificatie (ILS) (zip-bestand met Word document) | Richtlijnen voor Aanbesteding- en Inkoopvoorwaarden (Bijlage 4 - Eindrapportage) | Stappenplan voor Datavolwassenheid (Bijlage 5 - Eindrapportage) | Materialenpaspoort Template (zip-bestand met Excel document).

Werkomgeving KCAO

De waterschappen hebben ook een digitale ‘Werkomgeving KCAO’. Dit is een afgesloten werkomgeving die uitsluitend toegankelijk is voor waterschappen. Bent u werkzaam bij een waterschap, dan kunt u toegang vragen tot de ‘Werkomgeving KCAO’. In de werkomgeving is meer informatie beschikbaar met betrekking tot de drie objecten, inclusief bijbehorende waterschapsassets, monitoring en het ‘leernetwerk KCAO’.

Toegang voor de ‘Werkomgeving KCAO’ kan per mail worden aangevraagd bij de contactpersonen.

Contactpersonen

Henkjan van Meer - Beleidsadviseur Duurzaam opdrachtgeverschap, Unie van Waterschappen

Bas Nanninga - Beleidsadviseur Circulaire economie, Unie van Waterschappen

Robin Memelink - Beleidsadviseur Waterkwaliteit, Duurzaam en Europa (trekker Start-Kit Materialenpaspoort)

Zie ook

Op de rioolwaterzuivering van Amersfoort wordt energie gewonnen