Circulair beheer en onderhoud

Wat is het?

Beheer en onderhoud dat gericht is op waardebehoud. We proberen bestaande assets (zoals wegen, bruggen, viaducten en tunnels) zo lang mogelijk in stand te houden door optimaal beheer en onderhoud. Denk hierbij aan tijdig onderhoud of levensduurverlengende maatregelen.

Waarom belangrijk?

Wat je goed onderhoudt, hoef je niet te vervangen. Door Beheer en onderhoud (BenO) goed uit te voeren, is veel milieuwinst te behalen en worden materiaalvoorraden en de waarde van onze assets beschermd. BenO is daarnaast een grote opgave voor Rijkswaterstaat. Veel collega’s werken eraan en er gaat veel geld in om. Een belangrijk proces om te verduurzamen dus.

Wat willen we bereiken?

In 2030 heeft Rijkswaterstaat alle stappen in de zogenaamde Waardeketen prestatiemanagement verduurzaamd en is circulariteit standaard onderdeel van alle beheer en onderhoudsopdrachten. De inzet is vooral gericht op waardebehoud. Bestaande assets worden zo lang mogelijk in stand gehouden door optimaal beheer en (voorspellend) onderhoud op basis van levensduurverlengende maatregelen. Losmaakbaarheid en standaardisatie zijn belangrijke randvoorwaarden, onder andere om hergebruik mogelijk te maken.

Waar staan we nu?

  1. Duurzame interne opdrachtverlening is verplicht gemaakt.
  2. Er is een verbetertraject voor voegovergangen gestart.
  3. Pilot herbruikbaarheidsscan is uitgevoerd bij tien inspecties.

Waar werken we aan?

Voor het thema circulair beheer en onderhoud is een roadmap opgesteld die bovenaan deze pagina is afgebeeld (download een vergroting (jpg, 1.8 MB)), met de bijbehorende mijlpalen. Hierbinnen zijn zes sporen/aandachtsgebieden onderscheiden:

Spoor A: Plan van aanpak verduurzaming stappen en instrumenten Waardeketen prestatiemanagement
Spoor B: Duurzame interne opdrachtverlening
Spoor C: Verbetertraject voegovergangen
Spoor D: Inspectie kunstwerken op herbruikbaarheid
Spoor E: CE geïntegreerd in afwegingskaders
Spoor F: Integratie duurzaamheid in Ontwikkelplan Assetmanagement

Voor meer details, bekijk de publicatie Roadmap met uitgebreide toelichting.

Showcase: Verbetertraject voegovergangen

Voegovergangen zijn de flexibele delen in het wegdek die ervoor zorgen dat een brug of viaduct kan uitzetten en inkrimpen. Het gaat in totaal om ongeveer 200 kilometer voegovergangen, verdeeld over zo’n 5.000 objecten. Ze hebben grote impact op de beschikbaarheid van de weg en het budget van de assetmanager.

Het is belangrijk dat de voegovergangen waterdicht zijn. Lekkende voegovergangen kunnen namelijk ernstige schade veroorzaken aan de constructie. In het ergste geval moet het hele kunstwerk vroegtijdig worden vervangen, zoals bij de bruggen over de Naardertrekvaart. Dat leidt niet alleen tot grote financiële gevolgen (circa € 40 miljoen), maar ook tot veel hinder en nadelige milieueffecten. Alle reden dus om het onderhoud en daarmee de kwaliteit van de voegovergangen te verbeteren.

Hiervoor is Rijkswaterstaat in augustus 2020 het Verbetertraject voegovergangen gestart. Voor effecten op de korte termijn zijn voor alle fasen, van ontwerp tot realisatie, verbetermaatregelen in beeld gebracht. Voorbeelden zijn het meewegen van de totaalkosten (Life Cycle Costs) als criterium en pilots met technische inspecties bij de aanleg van voegovergangen. Voor effecten op de lange termijn laat Rijkswaterstaat onderzoeken wat de impact is op financiën, duurzaamheid en bereikbaarheid van de huidige praktijk versus de ideale praktijk.

Bekijk ook de vlog van Barbara Kuipers en Frank van Beek, die de vervanging van de voegovergangen A50 Maasbrug toelichten. Ze benadrukken hoe je met een goede aanleg en vast, jaarlijks onderhoud een hoop kosten, hinder en milieu-impact bespaart en dus kunt bijdragen aan klimaatdoelen.

Meest relevante publicaties

Goed onderhoud scheelt miljoenen – circulair werken kan helpen bij professionalisering van assetmanagement RWS
Kwaliteitsverbeteringen doorvoeren in aanleg en onderhoud van voegovergangen is vanuit maatschappelijk perspectief zeer lonend. Dat dacht je misschien al, maar dit is nu ook aangetoond in een impactanalyse. De extra onderhoudskosten betalen zich ruimschoots terug in besparingen door het voorkomen van herstel of vroegtijdige vervanging, hinder en milieuschade. De impactanalyse is uitgevoerd door CE Delft binnen het Verbetertraject voegovergangen. De inzichten kunnen ook bruikbaar zijn voor andere objectsoorten en onderdelen.

Verbeterd onderhoud van voegovergangen : een analyse van de maatschappelijke impacts

De vlog voegovergangen licht de vervanging van de voegovergangen A50 Maasbrug toe. Barbara Kuipers en Frank van Beek benadrukken hoe je met een goede aanleg en vast, jaarlijks onderhoud een hoop kosten, hinder en milieu-impact bespaart en dus kunt bijdragen aan klimaatdoelen.

Stantec, 2017, Van grondstoffenarchitectuur tot materialenpaspoortop weg naar circulariteit in het assetmanagementproces bij Rijkswaterstaat.

Een inventarisatie naar kansen en belemmeringen in de transitie naar circulariteit van het assetmanagementproces van Rijkswaterstaat. Uit het onderzoek zijn zeven interventies naar voren gekomen om de transitie naar circulair werken een impuls te geven.