Materialen

Wat is het?

In een circulaire economie draait het om het eindeloos kunnen gebruiken van grondstoffen. Dat kunnen bestaande materialen zijn, maar ook hernieuwbare of nieuwe innovatieve materialen.

Waarom belangrijk?

Wat willen we bereiken?

In 2030 werkt Rijkswaterstaat in al zijn infraprojecten volgens de materialenstrategie en de daaruit volgende handelingsperspectieven. De eigen kaders zijn hierop aangepast en Rijkswaterstaat heeft inspanningen geleverd om beleid, wet- en regelgeving en normering te laten aansluiten. Rijkswaterstaat werkt daarnaast met een ‘Paris Proof’ CO₂- en materiaalbudget. Innovaties worden op hun bijdrage aan de circulariteitsdoelen getoetst.

Waar staan we nu?

• Op deelaspecten is diepgaand onderzoek gedaan: Perspectief op schaarste en Circulaire risico’s. Om meer overzicht en samenhang te krijgen is een overkoepelende visie ontwikkeld: een Materialenstrategie.
• Met de Transitieagenda Circulaire Bouw wordt een Materiaalstroomanalyse GWW uitgevoerd.
• Een dashboard voor Circulaire Innovaties is ontwikkeld.

Waar werken we aan?

Voor het thema materialen is een roadmap opgesteld die bovenaan deze pagina is afgebeeld (download een vergroting (jpg, 1.8 MB)), met de bijbehorende mijlpalen. Hierbinnen zijn zes sporen/aandachtsgebieden onderscheiden:

Sporen A en B: Materialenstrategie en handelingsperspectieven
Spoor C: Materiaalstroomanalyse GWW
Spoor D: Innovatiedashboard circulariteit
Spoor E: ‘Paris Proof materiaalbudgetten’ scenario’s
Spoor F: Aanpassing wet- en regelgeving, normering en kaders

Voor meer details, bekijk de publicatie Roadmap met uitgebreide toelichting.

Showcase

Samen met de sector werken aan biobased asfalt

Bitumen is tot nu toe een onmisbaar onderdeel van asfalt. Maar de leveringszekerheid staat onder druk. Ook is Rijkswaterstaat op zoek naar meer duurzame alternatieven voor deze fossiele grondstof. Dit waren redenen om in maart 2019 aan te sluiten bij CHAPLIN: een samenwerkingsprogramma voor biobased asfalt.

De partners van CHAPLIN (Collaboration in aspHalt Applications with LIgniN) zijn bedrijven, overheden en research- en technologiepartijen uit de biobasedsector en wegenbouw. Zij werken samen om de ontwikkeling en commercialisatie van zogenaamd ligninehoudend asfalt te stimuleren, daarmee een bijdrage te leveren aan het vergroenen van de wegenbouw industrie en zo CO₂ te reduceren. Lignine is een biobased vervanger van bitumen. Een interessant aspect is dat er ook lignine vrijkomt als reststroom uit de papierindustrie, dat hoogwaardig kan worden hergebruikt. Dit wil Rijkswaterstaat graag verder ontdekken in CHAPLIN.

Hoe lignine zich gedraagt in zeer open asfaltbeton (zoab), op de Nederlandse snelwegen het meest toegepaste soort asfalt, moet nog onderzocht worden in labtests. Het materiaal is al wel in andere ander typen asfaltmengsels gebruikt, op 18 proefvakken in Nederland, fietspaden en gemeentelijke wegen. Rijkswaterstaat hoopt in 2022 een eerste proefvak aan te kunnen leggen.

Meest relevante publicaties

Kennisdossier materialen

Materiaalstromen in de bouw en infra
Het EIB heeft in samenwerking met Metabolic de situatie voor de grond-, weg- en waterbouw (GWW) in kaart gebracht in opdracht van Rijkswaterstaat, mede namens het Transitieteam Circulaire Bouweconomie. Tegelijk is er voor de B&U een update voor referentiejaar 2019 gemaakt. Dat betekent dat voor het eerst ook de situatie voor de gehele bouwsector geschetst kan worden.

Handreiking Duurzaamheid Staalconservering
Binnen Rijkswaterstaat hebben we een duurzaamheidsambitie, waarbij past dat we ook duurzaam conserveren.
In het kader hiervan is, in aanvulling op de technische eisen gesteld in de RTD 1029 en de RTD 1032, dit document opgesteld dat een projectteam helpt om de meest duurzame keuze te maken om een object te conserveren.

Managementsamenvatting materialenstrategie
De Circulaire Materialenstrategie’ bevat een eerste aanzet tot een visie van Rijkswaterstaat op materiaalgebruik. Het schetst hoe de drie kerndoelen van Platform CB’23 met zes materiaalthema’s samenhangen en geeft daarmee mede invulling aan de rijksambitie (in 2030 50% minder primaire grondstoffen).

Circulair sturen op hoogwaardig hergebruik van toegepaste en toe te passen materialen: circulair sturen op hoogwaardig hergebruik, 2018 RHDHV
Dit onderzoek brengt de belangrijkste bouwgrondstoffen die door Rijkswaterstaat zijn of worden toegepast in beeld. Ook is onderzocht in hoeverre het gebruik van deze bouwgrondstoffen in de toekomst circulair zal zijn.

Perspectief op schaarste: inzicht in materiaal schaarste in areaal Rijkswaterstaat, 2018 LBP Sight
Het onderzoek richt zich op de centrale vraag: 'In welk type assets van Rijkswaterstaat bevinden zich momenteel schaarse materialen en voor welke materialen is schaarste in de toekomst (2020-2050) te verwachten? Met welk risico gaat dat gepaard en wat is de orde grootte impact voor de kerntaken van de organisatie?'

Rapportage Circulaire Innovaties GWW
In deze studie is gekeken naar de mate van circulariteit en de impact van de innovaties op het gehele areaal van Rijkswaterstaat. Het is een vervolg op zowel het project 'Circulaire Innovaties in de GWW' (M. van Leeuwen, 2018) als het project 'Voorstudie Maturity Model' (J. van Leeuwen, 2019). In het project 'Circulaire Innovaties in de GWW' is  onderzoek gedaan naar de circulaire innovaties  op de markt  en hoe deze innovaties scoren op diverse circulaire en milieu-parameters zoals MKI, MCI, CO₂-eq. en secundair materiaal gebruik, waarin de inzichten van Leidraad Meten 2.0 van Platform CB’23 zijn verwerkt.